Speeddate je presentatie, mooi onderwijs?

Ik ben constant op zoek naar manieren waarop leerlingen meer leren tijdens de les door ze actiever met de lesstof bezig te laten zijn. Ik wil leerlingen leren dat wanneer ze leren tijdens de lessen zij niet meer (zoveel) hoeven te leren op het moment dat er een toets aankomt.
Regelmatig gebruik ik hiervoor het expert programma, waarbij iedere leerling of een groepje leerlingen expert wordt in een onderdeel van de totale lesstof voor die periode. Vervolgens delen deze experts hun kennis met hun klasgenoten en zo krijgt uiteindelijk elke leerling de volledige lesstof aangeboden. Dit kan op een aantal verschillende manieren worden uitgevoerd.

Met een 2-VWO klas heb ik voor het laatste hoofdstuk de 24 leerlingen random verdeeld over zes groepen van vier leerlingen. Iedere groep kreeg random een paragraaf toegewezen, er waren er zes dus dat paste wonderwel. Vervolgens kregen zij de opdracht een ‘presentatie’ voor te bereiden waarbij de stof uit de paragraaf moest worden uitgelegd maar waarbij wel andere figuren dan die uit het boek moesten worden toegevoegd en ook een video moest worden toegevoegd. Deze opdracht verving volledig de gebruikelijke invulling van de les: mijn uitleg en het maken en nakijken van de opdrachten. De uitvoering was in het computerlokaal en de vorm van de presentatie was vrij. Tijdens de uitvoering liep ik rond om inhoudelijke vragen te beantwoorden.

Een aantal groepjes koos ervoor om samen te werken in Google Documenten/Google Drive omdat zij hier gezamenlijk in één en hetzelfde document aan de slag konden zijn. Om dezelfde reden kozen andere groepjes ervoor om in Prezi samen te werken. De presentaties werden naast Prezi gedaan in Powerpoint. De documenten en presentaties werden uiteindelijk digitaal bij mij ingeleverd via een daartoe aangemaakte opdracht in Edmodo. Op deze manier zijn alle presentaties ook gemakkelijk op te roepen op het moment dat ze nodig zijn en hoeven er op het moment van presenteren geen usb sticks te worden meegenomen of emails te worden geopend. Ik heb de presentaties gecontroleerd op inhoud en waar nodig aanwijzingen voor verbeteringen gegeven.

In het standaard expert programma zouden de groepjes vervolgens hun presentatie houden voor de gehele klas. Dit zouden dus zes presentaties zijn, waarbij vier leerlingen tegelijkertijd één presentatie houden. Een nadeel dat hieraan vrijwel altijd kleeft is dat de presentatie op één of andere wijze wordt verdeeld over de vier leerlingen. Hierdoor zijn zij niet altijd allemaal expert zover de gehele paragraaf maar alleen over hun ‘eigen stukje’, zoals zij dit zelf ook benoemen. Ik heb bij eerdere uitvoeringen van deze opzet wel gewerkt met de opdracht dat ieder groepslid alle stof moet beheersen en dat ik pas bij de presentaties bepaal welk groepslid moet presenteren en dat ik ze ook van elkaar kan laten overnemen maar dit werkte in mijn ogen niet voldoende.

Enter: speeddate je presentatie!

Deze keer heb ik iedere leerling van een groepje de presentatie laten geven aan vijf andere leerlingen van de klas. Dit heb ik gedaan op vier plaatsen in het lokaal, waar steeds een laptop ter beschikking stond. De presentaties duurden vijf tot tien minuten, dit mede afhankelijk van de inhoud van de paragrafen. Tijdens de presentaties liep ik rond om eventuele vragen te beantwoorden en te observeren hoe er gepresenteerd werd en hoe er geluisterd en genoteerd werd. Mijn observaties noteerde ik kort per leerling als een score of een opmerking. Na afloop van een presentatie ronde vroeg ik kort naar de ervaringen en noteerde ik deze opnieuw kort als een score of een opmerking. Deze scores en opmerkingen zal ik gaan gebruiken in een feedback analyse met de klas. Alle presentaties zijn uiteindelijk door iedere leerling twee keer gegeven en iedere leerling heeft twee keer dezelfde presentatie gehoord van twee verschillende presentatoren. Alle leerlingen krijgen de presentaties ook ter beschikking.

Ik heb vervolgens op Edmodo een korte poll geplaatst waar de leerlingen konden aangeven hoe zij het expert programma en de speeddate presentatie hebben ervaren. Ook heb ik een beoordeling gevraagd van de leerlingen over de presentaties en de presentatoren, waarbij de scores Zwak, Voldoende, Goed en Uitmuntend konden worden gegeven. Deze beoordeling heb ik bewust niet direct in het klaslokaal gedaan om de flow van de presentaties niet te verstoren en de beoordeling ook persoonlijker en niet onder enige vorm van groepsdruk ingevuld te krijgen.

Mijn eerste indrukken en ervaringen.

De indrukken en ervaringen met het expert programma gedeelte waren grotendeels overeenkomstig met eerdere ervaringen.

• Leerlingen zijn actief aan de slag met de stof om dit tot een mooie presentatie te kunnen verwerken.
• Het blijft lastig voor leerlingen om zich vooral op de inhoud en minder op de vorm te concentreren. Desgevraagd geven zij aan dat zij de indruk hebben dat er gemiddeld bij beoordelingen van presentaties toch vooral meer op de vorm gelet wordt en minder op de inhoud.
• Het was voor de leerlingen erg wennen om geconfronteerd te worden met het feit dat zij toch echt de hele presentatie en dus de hele paragraaf dienden te kennen.

De eerste ervaringen met de speeddate presentaties.

• Gelijktijdige presentaties in één lokaal waren goed te doen. De leerlingen pasten hun gespreksvolume als bijna vanzelfsprekend aan.
• Vrijwel alle leerlingen beheersten de stof ruim voldoende om deze over te kunnen brengen tijdens de presentaties.
• De leerlingen luisterden aandachtig en stelden waar nodig vragen. Deze vragen konden door iedere leerling binnen het groepje goed gehoord worden en de aandacht verslapte niet of nauwelijks.
• De leerlingen maakten weinig aantekeningen. Desgevraagd geven zij aan dat ze vertrouwen op de presentaties zelf en het boek om voldoende te zijn mocht het nodig zijn om later nog te gaan leren voor de toets.

Ik denk dat speeddate presentaties een mooie uitbreiding vormen aan het arsenaal van een docent. De actieve deelname van de leerlingen is gemiddeld groter dan bij een klassikale presentatie. Dit geldt zowel voor de presenterende als de luisterende leerlingen. De interactie tussen de leerlingen is ook actiever.

Is dit nu mooi onderwijs?

In een recente post getiteld het borrelt heb ik geschreven over een idee om mooi onderwijs te gaan maken waarbij leerlingen mede bepalen wat dit dan is. De speeddate presentatie zou hier misschien een onderdeel van, of een stap in, kunnen zijn. Om te ontdekken of dit zo is zal ik met de resultaten van de korte poll tijdens een volgende les een wat uitgebreidere enquête afnemen via socrative en met de leerlingen hun verdere ervaringen met het expert programma en de speed date presentaties ook bespreken. Waar liggen voor hen de voordelen en waar de nadelen? Waar zien zij ruimte voor verbetering? Hoe zien zij die ruimte voor verbetering graag ingevuld?

Zodra ik de resultaten van de enquête en de bespreking met de leerlingen binnen heb zal ik die hier melden.

Tegelijkertijd ben ik benieuwd naar de ideeën van collega’s uit het onderwijs. Hoe zie jij de speeddate presentaties? Heb je opmerkingen of suggesties? Ik hoor ze graag!

wordt vervolgd…..