Opletten! Dan komen er nieuwe ideeën.

On Looking is een boek van Alexandra Horowitz. Zij beschrijft hierin elf wandelingen die zij gemaakt heeft, met elf verschillende personen, door haar woonplaats New York. Ze heeft gewandeld met onder andere haar jonge zoon; een geoloog; een bioloog; een expert in stedelijke ruimte; een dokter; een blinde en haar hond. In het boek beschrijft ze met een open en nieuwsgierige pen hoe deze figuren de omgeving zo verschillend kunnen zien. Met goed gedoseerde, gemakkelijk lezende wetenschappelijke informatie weet ze een mooie mate van diepgang toe te voegen aan haar observaties van die van anderen.

You missed that. Right now, you are missing the vast majority of what is happening around you. You are missing events unfolding in your body, in the distance, right in front of you.

By marshaling your attention to these words, helpfully framed in a distinct border of white, you are ignoring an unthinkably large amount of information that continues to bombard all of your senses…

This ignorance is useful: indeed, we compliment it and call it concentration.

Door te wandelen met anderen ziet Alexandra veel dat zij anders zou missen en leert zij veel over het nieuws dat zij ziet. Een van de hoofdpunten uit het boek is dat zelfs in de meest eenvoudige situaties er veel meer informatie beschikbaar is dan wij kunnen verwerken.

We see, but we do not see: we use our eyes but our gaze is glancing, frivolously considering its object. We see the signs, but not their meanings. We are not blinded, but we have blinders.

Alexandra legt een link naar het onderwijs die mij direct intrigeerde omdat ze aansluit bij iets dat mij, en velen in het onderwijs, zeer regelmatig bezig houdt.

My deficiency is one of attention: I simply wasn’t paying close enough attention. Though paying attentions seems simple, there are numerous forms of payment. I reckon that every child has been admonished by teacher of parent to “pay attention”.

En dan volgt wat voor mij de trigger was tot dit stuk.

But no one tells you how to do that.

In het boek gaat Alexandra vervolgens op zoek naar hoe je dat het beste doet. “Paying attention” ofwel “Aandacht schenken” ofwel “Opletten“. Ze komt bij twee belangrijke aspecten, die elkaar aanvullen en versterken. Het ene is empathie, om te zien wat een ander ziet moet je jezelf in die ander kunnen verplaatsen. Het andere is expertise, kennis van zaken maakt het mogelijk meer te zien dan alleen een object.

De fotograaf ziet dat bovenstaande foto een uitsnede is en hoe hoog of laag de hond werkelijk springt. De aardrijkskundige kijkt naar de glooiende heuvels en de bossen en herkent mogelijk de streek. De tenniscoach ziet de tennisbal en de volledige concentratie van de speler. De botanist ziet het gras, de velden, de omheiningen en herkent mogelijk de streek. De stedenbouwkundige ziet het dorp in de achtergrond en herkent mogelijk de lokatie. De kynoloog herkent de Border Collie. De baas herkent zijn hond en zijn vakantie.

Expertise richt je aandacht en geeft je de mogelijkheid om meer te zien dan “een vliegende hond!” Empathie geeft je de mogelijkheid ook iets van wat een ander ziet te zien.

“Paying attention” beschrijft beter dan “aandacht schenken” of “opletten” dat het een investering is die gedaan moet worden. Door te “betalen met aandacht” wordt kennis, vaardigheid of bekwaamheid verkregen. Door “op te letten” selecteren we een klein deel van de prikkels die continu op ons af komen, om die selectief te gaan verwerken. We negeren de rest, bewust. We leren.

Door op te letten kunnen we ook dingen zien die niet eerder zijn gezien. Combinaties maken die niet eerder zijn gemaakt. We kunnen nieuwe ideeën krijgen.

Voor een deel is dit het gevolg van het herkennen van patronen. Onze expertise helpt ons patronen te herkennen, die anderen

niet zien. Empathie zorgt ervoor dat we kunnen kijken zoals anderen dit doen. Door beide te combineren ontstaat er iets nieuws. Dit werkt het beste wanneer expertises in verschillende gebieden overlappen. Aan de randen van onze kennis liggen de grootste kansen. We kunnen innoveren.

Hoe kunnen we nu “leren op te letten”?

Door de filters die ieder eigen zijn, zich eigen heeft gemaakt of hem zijn opgelegd zo veel mogelijk zichtbaar te maken. Door routine tijdens het filteren van inkomende berichten zo veel mogelijk te voorkomen. Dit kan door via empathie het opleggen van filters zoveel mogelijk te beperken. Dit kan door via expertise omgaan met de filters te begeleiden.

Opletten is de de moeite waard. Aanleren van opletten evenzo. Het zijn goede investeringen.

PS 1: Er is ook een Nederlands vertaling van het boek beschikbaar: Met andere ogen.
PS 2: Alexandra Horowitz schreef eerder het boek: Inside of a dog, De wereld van de hond.

Bronnen
– Brainpickings: The Art of Looking
– Tim Kastelle: Get better ideas by paying attention